Στα πλαίσια του Έργου RARE έχουν αναλυθεί και επεξεργαστεί τα στατιστικά στοιχεία που διατίθενται από την ΕΛΣΤΑΤ για τα έτη 2007-2019. Η οδική ασφάλεια περικλείεται από το τρίπτυχο «οδηγός – όχημα – οδικό δίκτυο». Τα σημαντικότερα συμπεράσματα συνοψίζονται στα παρακάτω:
ΟΔΗΓΟΣ
- Η κίνηση στο αντίθετο ρεύμα (10%), η υπερβολική ταχύτητα (9%), η απόσπαση της προσοχής του οδηγού (8%) και η παραβίαση προτεραιότητας (6%) αποτελούν τις συνηθέστερες αιτίες πρόκλησης θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων.
- Οι άντρες παθόντες είναι κατά μέσο όρο τετραπλάσιοι από τις γυναίκες παθόντες, ενώ σε απόλυτους αριθμούς σχεδόν ισούνται με το σύνολο των νεκρών απόρροια τροχαίων ατυχημάτων.
- Η ηλικιακή ομάδα που πρωταγωνιστεί στα τροχαία ατυχήματα είναι μακράν η 25-44, σηματοδοτώντας τη σημασία της μείωσης των τροχαίων ατυχημάτων στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας, καθώς αυτή η ηλικιακή ομάδα αποτελεί τον παραγωγικό πλούτο της. Έπονται οι ηλικιακές ομάδες 45-64 και 65 και άνω, υποδηλώνοντας έτσι τη σημασία της συνεχούς οδηγικής κατάρτισης των οδηγών. Ακολουθούν κατά σειρά οι ηλικιακές ομάδες 21-24, 15-17 και 0-14, η οποία αποδίδεται κυρίως στον μικρό πληθυσμό τους, παρά στην αύξηση της οδηγικής συνείδησής τους.
ΟΧΗΜΑ
- Ενεπλάκησαν σε τροχαία ατυχήματα 5.552 επιβατικά οχήματα, 3.875 μοτοσυκλέτες, 397 μοτοποδήλατα και 218 ποδήλατα, 682 φορτηγά μέχρι 3.5 τόνους και 142 φορτηγά άνω των 3.5 τόνων, 25 λεωφορεία και 2.239 πεζοί.
- Οι επιβάτες αυτοκινήτων που έχουν βαθμολογηθεί με πέντε αστέρια στις δοκιμές Euro NCAP (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα αξιολόγησης των νέων μοντέλων αυτοκινήτων), εμφανίζουν 68% χαμηλότερο κίνδυνο θανατηφόρου τραυματισμού και 23% χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρού τραυματισμού από τους επιβάτες αυτοκινήτων που έχουν βαθμολογηθεί με δύο αστέρια.
- Η μη χρήση ζώνης και κράνους αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των θανατηφόρων τροχαίων, συνδυαζόμενο με το γεγονός ότι το 55% (418 από 754) των νεκρών σε επιβατικά οχήματα και το 43% (306 από 712) των νεκρών σε μοτοσυκλέτες και μοτοποδήλατα ήταν με ένα εμπλεκόμενο όχημα, κυρίως λόγω της ακατάλληλα υψηλής ταχύτητας των οχημάτων.
ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
- Το 74% των ατυχημάτων συνέβησαν στις δημοτικές οδούς, το 22% ισομοιράστηκε σε εθνικές οδούς και επαρχιακές οδούς, ενώ μόλις το 3% συνέβησαν σε αυτοκινητοδρόμους.
- Στις κατοικημένες περιοχές συνέβησαν 132.928 τροχαία, τετραπλάσιος αριθμός δηλαδή σε σχέση με τα 32.576 που συνέβησαν σε μη κατοικημένες περιοχές.
- Τα πρωτεία στον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων κατέχει η περιφέρεια Αττικής, με σχεδόν 1 στα 2 ατυχήματα που συνέβησαν στην Ελλάδα να γίνεται εντός της εν λόγω περιφέρειας. Ακολουθούν οι περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (17,84%), Πελοποννήσου (5,25%), Στερεάς Ελλάδας (4,65%) και Δυτικής Ελλάδας (4,57%). Την καλύτερη επίδοση καταγράφουν οι περιφέρειες Ηπείρου (1,17%) και Δυτικής Μακεδονίας (0.92%).
- Ωστόσο, με αναγωγή νεκρών ανά 100.000 κατοίκους, η Αττική καταγράφει την καλύτερη επίδοση, ενώ η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου τη χειρότερη.
ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
- Παραδοσιακά, τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν τον Ιούλιο (10%) και τα λιγότερα τους Ιανουάριο-Φεβρουάριο (7%).
- Υπάρχει μία ένδειξη ότι τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα συμβαίνουν την Παρασκευή (16%) και τα λιγότερα την Κυριακή (13%).
- Υπάρχει μία πολύ σαφής ένδειξη σχετικά με την ώρα της ημέρας που συμβαίνουν τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα, ενώ οι αποκλίσεις μεταξύ των χρονικών περιόδων είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Πιο συγκεκριμένα, το 25% των τροχαίων λαμβάνουν χώρα μεταξύ 13:00 και 16:59, το 22% μεταξύ 17:00 και 20:59 και το 21% μεταξύ 09:00 και 12:59. Αντίθετα, μεταξύ 21:00 και 23:59 το 12%, μεταξύ 05:00 και 08:59 τοι 11% και μεταξύ 00:00 και 04:59 μόλις το 9%.
Μελλοντικές προκλήσεις
Η υπεύθυνη οδική συμπεριφορά προϋποθέτει ένα ασφαλές οδικό δίκτυο και έναν πολίτη με υψηλή οδική συνείδηση.
Η βασική πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι φορείς χάραξης πολιτικής οδικής ασφάλειας είναι το τρίπτυχο «οδηγός – όχημα – οδικό δίκτυο» να μετατραπεί σε «οδηγική συμπεριφορά – όχημα – οδικό δίκτυο».
Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες βρίσκονται στον πυρήνα των σχεδίων οδικής ασφάλειας. Η αξιοποίηση των νέων δεδομένων ευρείας κλίμακας (big data) αναμένεται να υποστηρίξει σημαντικά τις δράσεις και τα μέτρα οδικής ασφάλειας με:
(α) γρήγορη και αξιόπιστη συλλογή δεδομένων ευρείας κλίμακας για τα ατυχήματα και την κυκλοφορία στους οδικούς άξονες
(β) αξιοποίηση δεδομένων από ειδικούς αισθητήρες επί της της οδού, επί των οχημάτων και επί των έξυπνων κινητών τηλεφώνων
(γ) αξιοποίηση των πιο προηγμένων τεχνικών τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής εκμάθησης για τη μετατροπή των δεδομένων σε χρήσιμους δείκτες, αλλά και για την πολυ-επίπεδη και πολύ-παραμετρική ανάλυση των αιτιών των οδικών ατυχημάτων
(δ) υποστήριξη σε πραγματικό χρόνο των στρατηγικών, τακτικών και λειτουργικών αποφάσεων των Αρχών.
Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων των σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών βρίσκεται στην καρδιά του Έργου, η επιτυχία του οποίου βασίζεται στην ύπαρξη συνδεδεμένων και αυτοματοποιημένων οχημάτων που θα μεταδίδουν δεδομένα. Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με την καταγραφή και ανάλυση των δεδομένων που θα λαμβάνονται στις περιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων, θα οδηγεί το προς ανάπτυξη σύστημα να υπολογίζει την επικινδυνότητα του κάθε δρόμου και κατ’ επέκταση των εναλλακτικών διαδρομών.
Επομένως, το σύστημα που θα αναπτυχθεί στα πλαίσια του Έργου θα μπορεί να προειδοποιεί εγκαίρως τους οδηγούς σχετικά με την επικινδυνότητα της κάθε διαδρομής που έχουν επιλέξει με στόχο αυτοί να επιλέγουν τη λιγότερο επικίνδυνη με απώτερο σκοπό την αύξηση του επιπέδου οδηγικής συμπεριφοράς, και κατ’ επέκταση, τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.
